'Experimental cartography between art, lab & (daily) life' zijn ondanks de coronacrisis begonnen met hun onderzoek. Sterker, dankzij het virus is dit actueler dan ze hadden kunnen bedenken.
Het uitgangspunt voor het onderzoek van beeldend kunstenaar Marlies Vermeulen en hoogleraar filosofie van de gezondheidszorg Klasien Horstman was om vanuit sociaal, medisch, biomedisch, ethisch, antropologisch en artistiek perspectief te bekijken hoe grenzen een rol spelen in het verspreiden en de preventie van infecties. Door Covid-19 veranderde het begrip “grenzen” in “lijnen” en werd het onderzoek actueler dan ze konden vermoeden.
Sinds februari vorig jaar bepalen door Covid-19 niet alleen landsgrenzen, maar vooral lijnen de dagelijkse realiteit: de lijnen van de diagrammen, tabellen en grafieken waarin onder andere besmettingen en ic-opnames worden gevisualiseerd. Vermeulen: ‘Het beginpunt van ons onderzoek was dan ook een diagram dat laat zien hoe verschillend de drie buurlanden Nederland, België en Duitsland met gegevens omgaan. Dat de administratieve grenzen ons leven beïnvloeden wisten we al, juist de impact van al die aanvullende lijnen veranderde onze onderzoeksvraag ingrijpend.’
Wonen in de grensstraat
Om informatie te verzamelen deed Horstman interviews in het grensgebied. ’We spraken met bewoners, dokters en onderzoekers die in het grensgebied werken. Van hen kregen we informatie over de manier waarop mensen in het dagelijks leven omgaan met de verschillende controlemaatregelen vanwege Covid-19. Terwijl inwoners van het grensgebied voor de uitbraak van Covid-19 geen grens ervaarden als het ging om winkelen, familiebezoek, werk en school, waren er nu opeens gesloten grenzen en verschil in regelgeving. Opeens ging de grens leven.’
Bij wijze van veldonderzoek woonde Vermeulen op verschillende locaties in het grensgebied Euregio Maas Rijn. Ze verbleef onder meer op het drielandenpunt en in straten waar de grens doorheen loopt. Ze onderzoekt welke lijnen het gedrag van de mensen in deze grensregio bepalen. Vermeulen: ‘Besmettingen stoppen niet aan de grens, maar de diagrammen geven wel informatie die geldt tot de landsgrenzen. Dat is natuurlijk vreemd in zo’n grensgebied, waar mensen in het ene land wonen en boodschappen doen en in het andere naar school gaan of werken. Hoe gaan de inwoners hiermee om? Maakt deze nieuwe realiteit ook nieuwe lijnen in het alledaagse zichtbaar? En kunnen we die lijnen toevoegen aan de bestaande lijnen waarop beleid wordt gemaakt? Naar deze vragen gaan we verder onderzoek doen.’
Het Mingler Scholarship wordt mogelijk gemaakt door de Akademie van Kunsten in samenwerking met De Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en financieel ondersteund door de Stichting Niemeijer Fonds. De beurs bedraagt 10.000 euro.
Credits: Leadfoto door Dear Hunter, Petra Vroomen (Marlies Vermeulen), privé (Klasien Horstman)